Σκοπός της αρχιτεκτονικής είναι πρώτα απ’ όλα να μας στεγάσει.
Εφόσον αυτό έχει επιτευχθεί, το επόμενο βήμα είναι να δημιουργήσουμε τις ιδανικές συνθήκες για τον χρήστη, ώστε όχι μόνο να αισθάνεται ασφαλής και προστατευμένος, εξυπηρετώντας τις βασικές καθημερινές του ανάγκες, αλλά ταυτόχρονα να νιώθει όμορφα στο περιβάλλον που ζει.
Με λίγα λόγια, στόχος του σχεδιασμού είναι να κάνουμε τον χρήστη ευτυχισμένο, “εκπαιδεύοντάς” τον ταυτόχρονα στην καλαισθησία, αρμονία και ισορροπία.
Επίσης, ο σχεδιασμός δίνει την ευκαιρία στον αρχιτέκτονα να εκφραστεί, να πειραματιστεί και να καινοτομήσει σχεδιάζοντας για άλλους (και για τον εαυτό του).
Κάπου στην πορεία άρχισε να χάνεται το ζητούμενο.
Η αρχιτεκτονική έγινε εγωκεντρική.
Έφτασε να είναι κυρίως ένα εργαλείο έκφρασης και ματαιοδοξίας του δημιουργού – αρχιτέκτονα, ο οποίος σε κάποιες περιπτώσεις δείχνει να αγνοεί παντελώς τις επιθυμίες, ακόμη και τις βασικές λειτουργικές ανάγκες του χρήστη.
Σε αυτό βοήθησε πολύ το διαδίκτυο.
Για πολλούς το κύριο ζητούμενο έφτασε να είναι να δουν τα έργα τους -πραγματοποιημένα ή μη- δημοσιευμένα και να πάρουν likes και σχόλια θαυμασμού.
Η αρχιτεκτονική όμως, αν και συγκαταλέγεται στις 6 βασικές τέχνες, δεν είναι μόνο αυτό.
Ο αρχιτέκτονας δεν είναι γλύπτης, ζωγράφος ή φωτογράφος.
Μπορεί να είναι και όλα αυτά, αλλά είναι κάτι πολύ παραπάνω.
Σε αντίθεση με ένα γλυπτό, ένα κτίριο δεν κτίζεται (μόνο) για εκφραστεί, να εντυπωσιάσει, να πρωτοπορήσει ή να στείλει ένα μήνυμα ο δημιουργός, αλλά πρωτίστως για να στεγάσει συγκεκριμένους χρήστες και λειτουργίες.
Δυστυχώς, ακόμη και σε κτίρια κατοικιών βλέπουμε συχνά να υπερτονίζεται το “όραμα” του αρχιτέκτονα-σχεδιαστή και να παραμερίζονται οι προσδοκίες των χρηστών.
Τα τελευταία χρόνια, έχουμε από την μία πλευρά τους αρχιτέκτονες superstars (ειδικά στο εξωτερικό, στην Ελλάδα τους εισάγουμε για κανένα μεγάλο έργο) και τους απλούς διεκπεραιωτές από την άλλη.
Και οι δύο, ο καθένας για διαφορετικούς λόγους, δεν λαμβάνουν ιδιαίτερα υπ’ όψιν τον χρήστη.
Οι πρώτοι είναι απασχολημένοι με την προβολή τους και οι δεύτεροι με την επιβίωσή τους.
Ενδιάμεσα θα βρούμε τους “μιμητές” των stars και κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις.
Δεν μπορούμε όμως να ξεκινούμε τον σχεδιασμό, μη έχοντας προηγουμένως ακούσει, γνωρίσει καλά και ψυχολογήσει εκείνους που θα κατοικήσουν στους χώρους που δημιουργούμε.
Καλώς ή κακώς, είναι μέρος της εργασίας μας να βοηθήσουμε τον πελάτη να ξεδιπλωθεί και να εκφραστεί, ξεφεύγοντας από στερεότυπα και μόδες που τον αναγκάζουν να ζήσει, να εργαστεί, να διασκεδάσει ή να μορφωθεί σε μη φιλικό για εκείνον περιβάλλον.
Μία κατοικία ή χώρος εργασίας δεν είναι -τουλάχιστον για την πλειοψηφία- κάποιο ρούχο που αγοράσαμε και τελικά, αν δεν μας βολέψει, θα το πετάξουμε ή θα το χαρίσουμε.
Είναι ο χώρος που θα ζήσουμε για πολλά χρόνια (κάποιοι για πάντα) και που θα επηρεάζει καθημερινά την ψυχολογία μας, στον οποίο μάλιστα επενδύσαμε ένα σεβαστό ποσό από τις οικονομίες μας- συνήθως το μεγαλύτερο.
Ο αρχιτέκτονας ασκεί λειτούργημα, γι’ αυτό και θα πρέπει να χειρίζεται με απόλυτο σεβασμό τον χώρο και ιδιαίτερα, τους χρήστες των κτιρίων του.
(Σκεφτείτε την ευθύνη εκείνων που σχεδιάζουν ένα σχολείο ή ένα νοσοκομείο!)
Τότε μόνο έχει επιτελέσει άριστα το έργο του, όταν και οι δύο πλευρές νιώθουν ικανοποιημένες με το αποτέλεσμα, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά κυρίως μακροπρόθεσμα.
Αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση ακατόρθωτο, φτάνει ο δημιουργός ν’ αφήσει στην άκρη την υπέρμετρη ματαιοδοξία του και ο πελάτης – χρήστης να τον εμπιστευτεί.
Σε καμία περίπτωση δεν απαξιώνω τις δημιουργίες διάσημων ή μη αρχιτεκτόνων, τις οποίες θαυμάζω.
Επίσης, δεν υποστηρίζω πως μπορεί να προκύψουν καλαίσθητα και σωστά σχεδιασμένα κτίρια, όταν ο πελάτης μάς υπαγορεύει πώς να χειριστούμε τον χώρο, κάτι που εμείς έχουμε σπουδάσει ενώ εκείνος όχι.
Όμως, θεωρώ ότι η αυτοκριτική είναι απαραίτητη και ο σεβασμός προς τους συνανθρώπους μας πρέπει να είναι δεδομένος, από τη στιγμή που τα έργα μας επηρεάζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής και ευεξία τους.
Μάνια Μαυρίδου _αρχιτέκτων μηχανικός
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου ή μέρους αυτού χωρίς έγγραφη άδεια.
Νόμος πνευματικής ιδιοκτησίας 2121/1993.
Design for Happiness 
Υποβολή σχολίου