Γκρίζα εσωτερικά και εμφανές μπετόν – μήπως η νέα τάση στο design μας οδηγεί στην κατάθλιψη;

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε το γκρι να λανσάρεται ως η νέα τάση στη διακόσμηση και την αρχιτεκτονική.
Επιλέγεται και προτείνεται από πολλούς, ειδικούς και μη, αφού αποτελεί μια σίγουρη και εύκολη λύση.

Είναι όμως πράγματι το γκρι χρώμα μία καλή πρόταση για τους εσωτερικούς χώρους, στους οποίους, ειδικά οι άνθρωποι που ζουν σε αστικά κέντρα, περνάνε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους;

Μπορούμε να νιώσουμε ευτυχισμένοι ζώντας ανάμεσα σε γκρίζους τοίχους;

Γκρι, ένα χρώμα που συνδέεται με την κατάθλιψη

Το γκρι δεν είναι τυχαία ένα χρώμα που του αποδίδουμε αρνητική χροιά.
Μιλάμε για “γκρίζους τοίχους” και “γκρίζα πραγματικότητα”.
Ο συννεφιασμένος, γκρίζος ουρανός ρίχνει τη διάθεσή μας. Η «εποχιακή συναισθηματική διαταραχή» (SAD), μια μορφή κατάθλιψης, εμφανίζεται τους χειμερινούς μήνες που η ηλιοφάνεια είναι περιορισμένη, ειδικά στις βορειότερες χώρες.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το γκρι είναι το χρώμα που επέλεξαν καταθλιπτικοί ασθενείς (50%) και ασθενείς με άγχος (30%) για να περιγράψουν τη διάθεσή τους.
Το αντίστοιχο ποσοστό σε υγιείς ανθρώπους ήταν μόνο 10%.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης, ότι σύμφωνα με την ίδια έρευνα, μόνο 2 συμμετέχοντες επέλεξαν το λευκό και το γκρι ως αγαπημένα τους χρώματα.

Σύμφωνα με άλλη παγκόσμια έρευνα το γκρι χρώμα σε εργασιακούς χώρους συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα δημιουργικότητας των υπαλλήλων και υψηλότερα επίπεδα στρες.
Δείτε το video.

Στατιστικές δείχνουν ότι το γκρι είναι από τα χρώματα που αντιπαθούν άντρες και γυναίκες (ιδιαιτέρως οι δεύτερες) και ακόμη περισσότερο άτομα που έχουν μεγαλώσει σε αστικές περιοχές, όπου απουσιάζει το πράσινο.

Στους άντρες έτσι κι αλλιώς η δυτική κοινωνία έχει “επιβάλλει” να ντύνονται, αλλά και να περιβάλλονται με ουδέτερα και σκούρα χρώματα, όπως τα γκρι, καφέ, μαύρο και σκούρο μπλε.
Επιπρόσθετα, ένα σημαντικό ποσοστό αντρών (8%) πάσχει από κάποιου τύπου δυσχρωματοψία, σε αντίθεση με τα σχεδόν μηδαμινά ποσοστά στον γυναικείο πληθυσμό (0,4%).
(Κρατείστε το αυτό στο πίσω μέρος του μυαλού σας, όταν πρόκειται για άντρες αρχιτέκτονες και designers, η πρόταση για κτίρια χωρίς χρώμα δεν είναι πάντα άποψη, αλλά αδυναμία.)

Ιδιότητες του γκρι

Το γκρι – και όχι το λευκό όπως πολλοί πιστεύουν – είναι το απλούστερο χρώμα για το ανθρώπινο μάτι. Αυτός είναι και ένας βασικός λόγος για τον οποίο αποτελεί ιδανικό χρώμα φόντου, αφού αναδεικνύει ό,τι βρίσκεται μπροστά του, μη τραβώντας την προσοχή. 

Το γκρι όταν συνδυάζεται με άλλα χρώματα τονίζει εκείνα που είναι ζωηρά και φωτεινά, ενώ φωτίζει τις παλ αποχρώσεις.

Το γκρίζο σπανίως είναι μια καθαρή μίξη του λευκού με το μαύρο, συνήθως εμπεριέχει και άλλα χρώματα, όπως μπλε, πράσινο, κόκκινο, κίτρινο, ιώδες.
Αν έχουμε καλή χρωματική όραση, μπορούμε να διακρίνουμε περίπου 500 αποχρώσεις του γκρίζου.

Είναι ένα χρώμα συναισθηματικά ουδέτερο (όπως και το λευκό), συντηρητικό, χωρίς “προσωπικότητα”.
Δεν κινητοποιεί, δεν ενεργοποιεί, αντιθέτως, συμβάλλει στη δημιουργία αίσθησης σταθερότητας, αυτοσυγκράτησης και ηρεμίας, που όμως μπορεί να φτάσει στην παθητικότητα.
Όταν επικρατεί σε έναν χώρο, μπορεί να προκαλέσει αισθήματα θλίψης και απομόνωσης.
Η αίσθηση της μελαγχολίας εντείνεται όσο περισσότερο τείνει προς το μαύρο (ανθρακί αποχρώσεις). Το μαύρο είναι το χρώμα που  απορροφά όλες τις ακτινοβολίες, η μεγάλη ή μακροχρόνια έκθεση σ’αυτό μπορεί να προκαλέσει  σωματική και ψυχική εξάντληση.

Αν νιώθετε παθητικοί, χωρίς ενέργεια, διάθεση και ενθουσιασμό, καλό είναι να αποφύγετε την υπερβολική έκθεση στο γκρι στους χώρους που ζείτε και εργάζεστε.

Θα πρέπει να αποκλείσουμε το γκρι από τη χρωματική μας παλέτα;

Σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζω ότι πρέπει να αποκλείσουμε κάποιο χρώμα από την παλέτα μας.
Κανένα χρώμα δεν έχει μόνο αρνητικές ιδιότητες.

Το πρόβλημα δημιουργείται όταν ένα χρώμα κυριαρχεί σε ένα χώρο, σε βαθμό υπερβολής, ειδικά αν πρόκειται για τις αχρωματικές αποχρώσεις του λευκού, γκρι και μαύρου ή για έντονα χρώματα, όπως το κόκκινο.
Αυτό που θα πρέπει να επιδιώκουμε είναι ένα ισορροπημένο και αρμονικό αποτέλεσμα, που λειτουργεί θετικά ως προς τις αισθήσεις και τα συναισθήματά μας.

Πρόσφατη μελέτη αποδεικνύει πως όταν να περιβαλλόμαστε από τα αγαπημένα μας χρώματα διεγείρονται περιοχές του εγκεφάλου που  συνδέονται με θετικά συναισθήματα ευχαρίστησης και με την έκκριση ντοπαμίνης.

Το αντίθετο συμβαίνει όταν στο χώρο μας επικρατούν χρώματα που αντιπαθούμε ή που μας επηρεάζουν αρνητικά, υποσυνείδητα.

Με βάση τα παραπάνω, θα πρέπει να επιλέγουμε χρωματικούς συνδυασμούς για το χώρο μας με μεγαλύτερη ευαισθησία και υπευθυνότητα.

Σημαντικό είναι να μην παρασυρόμαστε από τις καλοτραβηγμένες, επεξεργασμένες φωτογραφίες που βλέπουμε σε περιοδικά ή blogs, που πολύ συχνά μας παραπλανούν.

Είναι εντελώς διαφορετική η αίσθηση που μας δημιουργεί ένας χώρος όταν βρισκόμαστε μέσα σε αυτόν και στον οποίο πιθανόν να  περάσουμε αρκετές ώρες ή και χρόνια της ζωής μας, από την εντύπωση που μας δημιουργεί ένα στιγμιότυπο του ίδιου χώρου, όπως αποτυπώνεται σε μία φωτογραφία.

Εμφανές μπετόν – είναι ενδεδειγμένη η χρήση του στους εσωτερικούς χώρους;

Δεν μπορώ να μην αναφερθώ στην επανεμφάνιση του ανεπίχριστου σκυροδέματος (ή αλλιώς εμφανούς μπετόν), ως νέα τάση στο interior design.
Δεν πρόκειται για κάτι καινούργιο, το συναντάμε στην αρχιτεκτονική  από την εποχή του μοντέρνου κινήματος.

Μεγάλα και εμβληματικά αρχιτεκτονικά έργα έχουν κατασκευαστεί από ανεπίχριστο σκυρόδεμα.

Σήμερα, πολλοί αρχιτέκτονες και interior designers προτείνουν το εμφανές σκυρόδεμα ως το εκπληκτικό, trendy, νέο υλικό για τους εσωτερικούς χώρους, ακόμη και κατοικιών.
Πρόσφατα μάλιστα είδα πολύ γνωστό περιοδικό αρχιτεκτονικής να παρουσιάζει λουτρό με τοίχους από ανεπίχριστο σκυρόδεμα, σχολιάζοντας το ως φιλόξενο!

Εκτός από το ότι πρόκειται για ένα άγριο και βίαιο υλικό (brutal architecture), άρα όχι ιδιαίτερα κατάλληλο για εσωτερικούς χώρους που θέλουμε να χαλαρώσουμε, να αισθανθούμε άνετα και οικεία, υπάρχουν σοβαροί, πρακτικοί λόγοι για τους οποίους δεν ενδείκνυται για κατοικίες ή επαγγελματικούς χώρους όπως εστιατόρια και καφέ.

Καλό είναι να είμαστε ενημερωμένοι πριν υιοθετήσουμε άκριτα και επιπόλαια οποιαδήποτε νέα μόδα, όταν μάλιστα αυτή εγκυμονεί κινδύνους και προβλήματα.

Το Design for Happiness ζήτησε τη γνώμη ενός ειδικού, με τεράστια εμπειρία σε σύνθετα έργα και μεγάλη αγάπη στο μπετόν.

Ο Νίκος Μαρσέλλος, πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ Msc, Σύμβουλος τεχνολογίας σκυροδέματος και μέλος Επιτροπών Κανονισμών Σκυροδέματος, απαντά στις ερωτήσεις.

Μ.Μ. Πόσο εύκολη και οικονομική είναι μία καλή κατασκευή από εμφανές μπετόν και πόσο καλά γνωρίζουμε να την εφαρμόζουμε στην Ελλάδα;

Ν.Μ. «Δεν είναι εύκολο το καλό εμφανές σκυρόδεμα, χρειάζεται ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΗ εμπειρία, και συχνά πρέπει να γίνει ‘δείγμα’ (mock-up), για να πεισθεί  ο πελάτης ότι  μπορούμε να πετύχουμε αυτό που θέλει .
Είναι αρκετά πιο ακριβό, περίπου + 20% από μια συμβατική κατασκευή!
Το πιο σημαντικό, πολύ λίγα είναι τα εξειδικευμένα συνεργεία για εμφανές σκυρόδεμα.»

Μ.Μ. Πόσο «υγιεινό» και πρακτικό μπορεί να είναι για το εσωτερικό των κτιρίων, ειδικά κατοικιών ή χώρων εστίασης;
Είδα για παράδειγμα, εκτός από χώρους όπως καθιστικά και υπνοδωμάτια να προτείνεται για κουζίνες και λουτρά.
Τι γίνεται με το θέμα της υγρασίας; Επίσης, είναι δυνατόν να το καθαρίσουμε;

Ν.Μ. «Το μπετόν δεν καθαρίζεται. Από τη στιγμή που θα λερωθεί, τέλος!
Δεν ενδείκνυται για κουζίνες, λουτρά, πλυντήρια, και όπου υπάρχουν νερά και υγρασίες.»

Μ.Μ. Τι γίνεται με τη θερμομόνωση ενός χώρου;

Ν.Μ. «Το σκυρόδεμα δεν είναι μονωτικό υλικό, είναι ένα ψυχρό υλικό.
Χρειάζεται λοιπόν να λάβουμε υπ’ όψιν, ότι θα χρειαστούν ιδιαίτερες, δαπανηρές λύσεις για μόνωση ενός κτιρίου με τοίχους από εμφανές μπετόν εσωτερικά και εξωτερικά.»

Μ.Μ. Ποια προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα;

Ν.Μ. «Αλλαγή χρωματισμών, όπως να σκουραίνει σε κάποια σημεία, να βγαίνουν εξανθήματα διαφόρων χρωμάτων, κίτρινα, καφέ, μπλε, ανάλογα με τα πρόσμικτα που είχε το σκυρόδεμα, άλατα από το νερό κλπ.»

Μ.Μ. Παρατήρησα σε κάποιες περιπτώσεις ανακαινίσεων ότι απλώς αφαιρείται το επίχρισμα (σοβάς) και αποκαλύπτεται ο σκελετός του κτιρίου, που δεν έγινε με τις προδιαγραφές για εμφανές σκυρόδεμα. Πόσο σωστό και ασφαλές είναι αυτό και ποια προβλήματα δημιουργούνται;

Ν.Μ. «Εάν δεν έγινε με προδιαγραφές εμφανούς σκυροδέματος και ξηλωθεί το επίχρισμα, το οποίο κάπως προστατεύει το σκυρόδεμα, τότε  μπορεί να γίνουν ευάλωτοι στη διάβρωση οι χάλυβες οπλισμού.

Για παράδειγμα, στο εμφανές σκυρόδεμα , έχουμε :
α) + 30 κιλά /κυβικό παραπάνω τσιμέντο στη σύνθεση
β) Επικάλυψη των σιδηροπλισμών > 50 mm, δηλαδή έχουμε 20 mm, παραπάνω επικάλυψη, σε σχέση με το κανονικό.

Εάν ξηλωθεί το επίχρισμα μπορεί να προσβληθεί γρηγορότερα ο οπλισμός από διάβρωση, χλωριόντα, υγρασία, κλπ.

Με λίγα λόγια, οι χωρίς γνώση και προσοχή επεμβάσεις, μπορεί να αποβούν ως και επικίνδυνες για την υγεία και ασφάλεια των χρηστών.»

Το εμφανές μπετόν είναι κατάλληλο για εσωτερικούς χώρους, υπό προϋποθέσεις.
Εφόσον εφαρμοστεί σωστά και τηρηθούν όλες οι απαραίτητες προδιαγραφές, οπότε πρόκειται για μία μάλλον ακριβή λύση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε δημόσια κτίρια, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, μουσεία, χώρους τέχνης κ.ά.

Κάποιοι έσπευσαν να εκμεταλλευτούν τη νέα μόδα, προτείνοντας εύκολες, αλλά τρομερά κακόγουστες λύσεις.
Ταπετσαρίες που μιμούνται κατασκευές από μπετόν!
Δεν ξέρω πόσοι θα ένιωθαν όμορφα, χαλαρά και οικεία σε ένα περιβάλλον που μιμείται εργοτάξιο.

Διαβάστε την άποψη της πολ. μηχανικού Μαρίας Γκανά για το εμφανές μπετόν στο άρθρο: Εμφανές μπετόν: λιτότητα της κατασκευής ή απάνθρωπη αρχιτεκτονική;

Αν πρόκειται για επαγγελματικούς χώρους, ειδικά για χώρους που πελάτες και εργαζόμενοι περνάνε αρκετό χρόνο, θα πρέπει να το σκεφτείτε διπλά.

Αυτό που προβλέπω για όσους έσπευσαν να υιοθετήσουν τη νέα τάση, είναι ότι σύντομα θα χρειαστεί ξανά ανακαίνιση ο χώρος τους.

Εν κατακλείδι, κανένα από τα δύο χρώματα που προτείνονται ως trendy τα τελευταία χρόνια, το γκρι και το λευκό, δεν αποτελούν σε κάθε περίπτωση την καταλληλότερη επιλογή, εφόσον ενδιαφερόμαστε για την επίδραση του χώρου στην ψυχολογία μας.

Το χρώμα είναι απαραίτητο στην καλή ποιότητα της ζωή μας και έχει μεγάλη επίδραση στην ψυχική μας υγεία. Θετική ή αρνητική, εξαρτάται από τις επιλογές μας.

Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη μεγάλες, πασίγνωστες εταιρείες ανά τον κόσμο αναθεωρούν, στηριζόμενες σε πρόσφατες έρευνες, και προσθέτουν χρώμα στους χώρους των γραφείων τους – συχνά φτάνοντας σε υπερβολές.

Αν κάποιος παρακολουθήσει πιο προσεκτικά τι συμβαίνει παγκοσμίως θα αντιληφθεί πώς η επόμενη τάση στην αρχιτεκτονική και το interior design είναι το χρώμα – και ευτυχώς!

Μήπως λοιπόν θα πρέπει οι “ειδικοί” να αρχίσουν να το μελετούν και να πάψουν να μας καταδικάζουν να ζούμε χωρίς χρώμα;

Μάνια Μαυρίδου _αρχιτέκτων μηχανικός – χρωματική σύμβουλος

Εγγραφείτε στο μηνιαίο newsletter του Design for Happiness, για να μη χάνετε κανένα άρθρο ή video!

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου ή μέρους αυτού σε άλλο blog ή ιστοσελίδα χωρίς έγγραφη άδεια.
Νόμος πνευματικής ιδιοκτησίας 2121/1993.

Μπορείτε όμως να το μοιραστείτε στα social media εφόσον σας άρεσε και πιστεύετε ότι θα βοηθήσει κι άλλους!

Save