Μπορούμε να ζήσουμε σε κατάλευκους χώρους;

Παρατηρώ ότι πολλοί σύγχρονοι αρχιτέκτονες -θα τολμούσα να πω η συντριπτική πλειοψηφία- έχουν μια εμμονή με το λευκό.
Πάντως, σίγουρα ένα μεγάλο ποσοστό αποφεύγει το χρώμα. Αυτό πιθανόν να συμβαίνει στα πλαίσια του μινιμαλισμού (πρόκειται για την επικρατέστερη τάση στην αρχιτεκτονική και το design τα τελευταία χρόνια) και της αγωνίας να μη φανεί ένα κτίριο παραφορτωμένο.

Είναι λάθος να αντιμετωπίζουμε τα κτίρια σαν άψυχα γλυπτά ή ακόμη χειρότερα, σαν φωτογραφικά στιγμιότυπα.
Γιατί είναι αλήθεια, πολύ συχνά ένα λευκό κτίριο “γράφει” καλά στις φωτογραφίες. Η ζωή όμως μέσα σ’ αυτό απαιτεί πολύ περισσότερα.

Πολύ συχνά εμείς οι αρχιτέκτονες φλερτάρουμε και με άλλες εικαστικές τέχνες και καλά κάνουμε. Είναι γνωστό άλλωστε ότι πολλοί διακεκριμένοι καλλιτέχνες τυχαίνει να έχουν σπουδάσει αρχιτεκτονική.
Μέσα σ’ αυτή τη δημιουργική αναζήτηση όμως, δεν πρέπει ποτέ να μας διαφεύγει, ότι τις περισσότερες φορές σχεδιάζουμε χώρους που θα φιλοξενήσουν ανθρώπους.
Και μπορούμε να νιώθουμε ότι έχουμε ορθώς επιτελέσει το έργο μας, μόνο εφόσον εκείνοι για τους οποίους σχεδιάζουμε αισθάνονται καλά μέσα στις δημιουργίες μας.

Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο:
Γιατί οι σύγχρονοι αρχιτέκτονες σας καταδικάζουν να ζείτε χωρίς χρώμα;

Υπάρχουν σοβαρά επιχειρήματα γιατί δεν μπορούμε να νιώσουμε καλά μέσα σε λευκούς τοίχους. Απλά δεν είναι στη φύση μας.

Η φύση είναι πολύχρωμη. Δεν είναι τυχαίο ότι τα χρώματα που επικρατούν στη φύση, το γαλάζιο του ουρανού και του νερού και το πράσινο των φυτών είναι τα χρώματα τα οποία μας ηρεμούν, ενώ οι γήινες καφέ αποχρώσεις μας κάνουν να αισθανόμαστε οικεία και ασφαλείς.
Είναι εκπληκτικό το πόσα χρώματα συναντάμε στη φύση και όμως τόσο αρμονικά συνδυασμένα. Και είναι αξιοσημείωτο -αλλά καθόλου τυχαίο- ότι παρ’ όλη την πολυπλοκότητά του, ένα φυσικό τοπίο μας ηρεμεί.

Το απόλυτο λευκό το συναντάμε στα ψυχρά χιονισμένα (και συχνά ακατοίκητα) τοπία. Ακόμη κι εκεί, υπάρχει το μπλε του ουρανού και πιθανόν της θάλασσας.
Τα μάτια μας δεν αντέχουν καν το εκτυφλωτικό λευκό χωρίς γυαλιά ηλίου και το δέρμα μας καίγεται πολύ ευκολότερα σε ένα χιονισμένο τοπίο, λόγω της αντανάκλασης του φωτός στο λευκό, απ’ ότι σε μια παραλία.

Δεν είναι λοιπόν ιδιαίτερα φιλόξενο ένα κατάλευκο τοπίο.
Ο λόγος για τον οποίο μας γοητεύει ένα χιονισμένο δάσος ή ακόμη περισσότερο, η πόλη μας χιονισμένη, είναι γιατί το άσπρο χιόνι καλύπτει τις ατέλειες και τις ασχήμιες, οπότε για λίγο ηρεμεί το οπτικο μας πεδίο. Πρόκειται συνήθως για ένα διάλειμμα και όχι για μια μόνιμη κατάσταση.

Το λευκό περιέχει όλα τα χρώματα του ορατού φάσματος έχει υψηλή φωτεινότητα και μηδενική απόχρωση.

Δίνει την αίσθηση του καθαρού και αποστειρωμένου, γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποιείται σε χώρους που θέλουμε να εντείνουμε αυτή την αίσθηση, όπως οδοντιατρεία, μικροβιολογικά εργαστήρια κ. ά. Για τον ίδιο λόγο τα είδη υγιεινής έχει επικρατήσει να είναι λευκά.

Είναι όμως ένα ψυχρό χρώμα και δημιουργεί αισθήματα απομόνωσης.
Γεγονός είναι ότι δεν θα καταφέρετε να χαλαρώσετε σε έναν χώρο που κυριαρχεί το εκθαμβωτικό λευκό.

Τα “λευκά κελιά” σε ψυχιατρεία και φυλακές δεν δημιουργήθηκαν δυστυχώς για θεραπευτικούς σκοπούς. Η προσωπικότητα του ανθρώπου που ζει για ορισμένο διάστημα μέσα σ’ αυτά τα κελιά αποδιοργανώνεται, οι φυσικές και ψυχολογικές αντιστάσεις μειώνονται και γίνεται εύκολη η διαδικασία της πλύσης εγκεφάλου.

Σίγουρα, δεν ονειρευόμαστε κάτι τέτοιο για τον χώρο διαβίωσής μας.

Λευκή κουζίνα - Μπορούμε να ζήσουμε σε κατάλευκους χώρους; — Η κλασική φωτογραφία της σύγχρονης λευκής κουζίνας, που βλέπετε τόσα χρόνια σε φωτογραφίες στο διαδίκτυο σύντομα θα είναι παρελθόν.

Δεν θα εξετάσω καθόλου το πόσο πρακτικό ως προς την καθαριότητα και τη συντήρησή του είναι ένα κατάλευκο σπίτι. Όσοι έχουν κάνει το λάθος να επιλέξουν λευκό δάπεδο στο μπάνιο ή τη βεράντα τους, καταλαβαίνουν τι εννοώ. Μπορεί λοιπόν κάποιος να φανταστεί πόσο κουραστικό είναι να διατηρεί ένα κατάλευκο σπίτι καθαρό και αστραφτερό.

Η συχνή δικαιολογία ότι το χρώμα είναι δεσμευτικό, οπότε προτείνουμε άχρωμους χώρους, όπως ένα σπασμένο λευκό ή ένα ουδέτερο μπεζ μπορεί επίσης εύκολα να καταρριφθεί. Mάλλον πρόκειται για μια εύκολη λύση.

Για παράδειγμα, ακόμη και στην περίπτωση που θέλουμε να πουλήσουμε ή να νοικιάσουμε ένα διαμέρισμα, γιατί δε μας απασχολεί κατά πόσο ο μελλοντικός ιδιοκτήτης θα είναι ευχαριστημένος με τη διαρρύθμισή του, για το αν η διάταξη της κουζίνας και των ειδών υγιεινής στο λουτρό θα τον βολέψουν, αλλά θεωρούμε ότι το πιο δεσμευτικό είναι το χρώμα, το οποίο αλλάζει πολύ ευκολότερα απ’ όλα τα υπόλοιπα;

Ακόμη και η σκέψη ότι η πρώτη εντύπωση είναι καθοριστική, οπότε το λάθος χρώμα θα αποτρέψει τον υποψήφιο πελάτη, εύκολα αντικρούεται.
Κι αυτό γιατί, ακριβώς επειδή το πώς θα νιώσουμε σε ένα χώρο είναι το βασικό κριτήριο για να τον επιλέξουμε ως μελλοντική μας κατοικία, μια χρωματική πρόταση αρκετά ήπια, που δημιουργεί όμως ένα ευχάριστο αισθητικό αποτέλεσμα, μπορεί να μας κάνει να παραβλέψουμε άλλες ατέλειες του χώρου.

Το λευκό είναι ακατάλληλη επιλογή για πολλούς επαγγελματικούς χώρους

Στην περίπτωση ενός επαγγελματικού χώρου, το λευκό είναι ένα χρώμα που δημιουργεί την αίσθηση της ψυχρότητας, κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Να είστε σίγουροι ότι θα πρέπει να ξοδεύετε πολύ περισσότερα για τη θέρμανση του χώρου σας απ’ ότι αν επιλέγατε πιο ζεστές αποχρώσεις αποχρώσεις.

Τα λεγόμενα ψυχρά χρώματα, μέσα στα οποία συγκαταλέγεται το λευκό, μπορεί να μας κάνουν να αισθανόμαστε πιο παγερό έναν χώρο απ’ ό,τι πραγματικά είναι. Το αντίθετο συμβαίνει με τις θερμές αποχρώσεις.

Γι’ αυτό το λόγο, το λευκό ως κυρίαρχο χρώμα αποτελεί μια λανθασμένη επιλογή για χώρους όπου θέλουμε να δημιουργήσουμε ατμόσφαιρα χαλάρωσης, θαλπωρής, ζεστασιάς και οικειότητας, όπως σε καφέ ή εστιατόρια, αλλά και σε άλλους επαγγελματικούς χώρους, όπως γραφεία.

Για χρόνια αποτελούσε νέα τάση μαζί με το γκρι και το ακόμη χειρότερο μαύρο, δύο χρώματα καθόλου φιλικά προς τους χρήστες, όμως ευτυχώς αυτό αλλάζει.
Όμως, στην Ελλάδα ξυπνάμε με τουλάχιστον μια δεκαετία διαφορά!
Για να είστε μπροστά, διαβάστε τι έρχεται στο άρθρο:
Τέλος εποχής για το industrial style και τον μινιμαλισμό;

Είναι επίσης ακατάλληλο για χώρους όπου οι πελάτες θα περάσουν αρκετό χρόνο, όπως χώροι αναμονής σε ιατρεία και κέντρα υγείας και φυσικά για χώρους χαλάρωσης και παροχής υπηρεσιών ομορφιάς, όπως κομμωτήρια, χώροι αισθητικής και spa.

Αλλά και σε χώρους γραφείων και διδασκαλίας δεν είναι η πιο έξυπνη επιλογή, αφού διάφορες έρευνες υποστηρίζουν ότι δεν βοηθά στη δημιουργικότητα και την αποδοτικότητα των εργαζομένων, σε σύγκριση με άλλα χρώματα.

Όμως, ένας πολύ βασικός λόγος που θα πρέπει να το ξανασκεφτείτε είναι ο παρακάτω.

Το λευκό μπορεί να «γράφει ωραία» σε επεξεργασμένες φωτογραφίες. Όμως, μην ξεχνάτε ότι είναι άλλο να ζείτε και να εργάζεστε μέσα σε ένα παγερό, αποστειρωμένο περιβάλλον.

Η παράνοια της μόδας του σκανδιναβικού λευκού στην Ελλάδα και την Κύπρο!

Γελάω όταν ακούω για την τάση του σκανδιναβικού λευκού σε χώρες με μεγάλη ηλιοφάνεια!
Βλέπω δωμάτια και επαγγελματικούς χώρους, λουσμένους στο φως, βαμμένους κατάλευκους! Πόσο μυαλό χρειάζεται για να καταλάβουμε ότι το λευκό (και αρκετές ακόμη ανοιχτόχρωμες αποχρώσεις) σε έναν φωτεινό χώρο θα μας τυφλώσει;

Απλώς, δεν το αντέχουν τα μάτια μας!
Εκτός αν θεωρείτε λογικό να ζείτε και να εργάζεστε με γυαλιά ηλίου.
Μπορεί να είναι ανεκτό σε έναν σκοτεινό, βορεινό χώρο, αλλά είναι ανυπόφορο σε έναν νότιο.

Ναι, είναι λογικό οι Σκανδιναβοί και οι Βορειοευρωπαίοι, που έχουν λίγες μέρες ηλιοφάνειας το χρόνο και ο ήλιος δεν είναι εκτυφλωτικός, να αποζητούν λίγο περισσότερο φως στα εσωτερικά των σπιτιών και των γραφείων τους – παρόλο που υπάρχουν πιο φωτεινές και ζεστές αποχρώσεις από το απόλυτο λευκό.
(Σε πρόσφατο ταξίδι μου στην Στοκχόλμη πάντως, δεν συνάντησα πουθενά λευκούς, παγερούς χώρους! Αντιθέτως!)

Όμως είναι παράνοια να το συναντάμε σε τέτοια έκταση στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν περιοχές με πάνω από 3000 ώρες ηλιοφάνειας το χρόνο (σε νησιά όπως η Κρήτη και η Ρόδος), ενώ ακόμη και οι πιο συννεφιασμένες περιοχές της Ελλάδας (όπως τα Ιωάννινα και η Θεσσαλονίκη), δεν πέφτουν κάτω από τις 2500 ώρες ηλιοφάνειας ετησίως.

Ο παρακάτω πίνακας είναι ενδεικτικός των τεράστιων διαφορών ανάμεσα στις 2 ηλιόλουστες, μεσογειακές χώρες και των σκοτεινών, Βόρειων Χωρών της Ευρώπης.

*Οι ώρες ηλιοφάνειας ετησίως σε Ελλάδα και Κύπρο σε σύγκριση με τις σκανδιναβικές χώρες και τη Γερμανία*

Ακόμη και στην περίπτωση που το λευκό επιλέγεται για να φωτιστεί ένας χώρος και να δείξει μεγαλύτερος, να θυμίσω ότι σε σκοτεινούς χώρους το λευκό δείχνει γκρίζο.
Υπάρχουν αποχρώσεις και συνδυασμοί χρωμάτων, που ανάλογα με την περίπτωση, πετυχαίνουν να το κάνουν αυτό πολύ καλύτερα.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποιοι συνδυασμοί είναι κατάλληλοι για κάθε χώρο, κάτι που προϋποθέτει, εκτός από την αίσθηση και το κριτήριο που μπορεί να έχουμε ως ειδικοί, ότι έχουμε μελετήσει πώς επιδρούν τα χρώματα στην ανθρώπινη ψυχολογία.

Το να είστε ενημερωμένοι πριν πάρετε την τελική απόφαση, σύμφωνα πάντα με τις προτιμήσεις σας, θα σας βοηθήσει να αποφύγετε κακοτοπιές.

Είναι πλέον τόσα τα χρώματα που έχουμε στη διάθεσή μας, που είναι πιθανόν πελαγώσετε όταν βρεθείτε με μια βεντάλια με χιλιάδες αποχρώσεις στα χέρια σας, προκειμένου ν’ αποφασίσετε πώς θα βάψετε το σπίτι ή τον επαγγελματικό σας χώρο.
Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο περίπλοκα στην περίπτωση που, σωστά, θέλετε να συνδυάσετε περισσότερα χρώματα και όχι να καταφύγετε στην εύκολη λύση ενός μονόχρωμου και ουδέτερου αποτελέσματος.

Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι πιο σοφό να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό, ώστε το αποτέλεσμα να είναι εγγυημένα αρμονικό και καλόγουστο, να αναδειχτούν και να τονιστούν τα καλά στοιχεία του κτιρίου και αντίστοιχα να καλυφθούν οι ατέλειες όπου είναι απαραίτητο.

Γιατί, όσο εύκολα το χρώμα μπορεί να απογειώσει έναν χώρο, μια κακή επιλογή μπορεί πολύ εύκολα να τον καταστρέψει!
Και μαζί μ’ αυτόν, τη διάθεσή μας!

Μάνια Μαυρίδου _αρχιτέκτων μηχανικός – χρωματική σύμβουλος